Prowadzenie: dr Katarzyna Suszkiewicz

W tej przejmującej opowieści biograficznej Patrycja Dołowy przygląda się funkcjonowaniu postaci Adama Czerniakowa w świadomości zbiorowej. 23 lipca 1942 roku, zaraz po rozpoczęciu przez Niemców wielkiej akcji likwidacyjnej, prezes warszawskiego Judenratu popełnił samobójstwo. Jedni uznali to za gest oporu, inni za oznakę tchórzostwa. Z czasem państwowotwórcze narracje Polski Ludowej i Izraela uczyniły z Czerniakowa człowieka jednoznacznie słabego i bezwolnego, który szedł na zbyt dalekie kompromisy i nie zasługuje na szacunek, a nawet pamięć przyszłych pokoleń.

Patrycja Dołowy upomina się o Czerniakowa i przygląda mu się z bardzo osobistej perspektywy – potomkini mieszkańców „dzielnicy zamkniętej”. „Pęknięte lustro” opowiada historię człowieka rozdartego między polskością a żydowskością, odrzuconego zarówno przez Polaków, jak i przez Żydów. Kreśli portret wiernego swoim ideałom inteligenta, który kieruje się dobrymi intencjami, ale brak wiedzy o prawdziwych zamiarach okupantów wypacza sens jego działań. Nie jest to książka naukowa, lecz próba zrozumienia jednostki w sytuacji tragicznej. Tym istotniejsza, że do dziś Czerniaków się tego zrozumienia nie doczekał.

Patrycja Dołowy – urodzona w 1978 roku w Bostonie pisarka, działaczka społeczna, popularyzatorka nauki i sztuki, z wykształcenia doktor nauk przyrodniczych i artystka wizualna. Kieruje Centrum Społeczności Żydowskiej JCC Warszawa oraz wykłada na Wydziale Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego. Od lat zajmuje się problematyką tożsamości i pamięci, włączając w swoje badania perspektywy mniejszościowe, w tym feministyczną. Bazuje na osobistych świadectwach, próbuje docierać do tego, co nie zostało wcześniej wysłuchane, jest niewidoczne lub pomijane.

„Pęknięte lustro. Próba portretu Adama Czerniakowa” to jej trzecia książka. Wcześniej opublikowała „Wrócę, gdy będziesz spała. Rozmowy z dziećmi Holocaustu” (2019) oraz „Skarby. Poszukiwacze i strażnicy żydowskiej pamięci” (2022). Napisała również rozdziały do takich prac zbiorowych jak „Przecież ich nie zostawię. O żydowskich opiekunkach w czasie wojny” (2018) i „Kwestia charakteru. Bojowniczki z getta warszawskiego” (2023). Jest także autorką sztuk teatralnych: „Hindełe, siostra Sztukmistrza”, „The Hideout / Kryjówka”, „Dziady. Twierdza Brześć”, „Matki” oraz „Wanda” (wraz z Sylwią Chutnik).

Partner: Wydawnictwo Filtry

W języku polskim.
Wstęp wolny.